جنین و مسئله اختیار
جنین، به معنای بچهای است که در رحم مادر در دوران بارداری قرار دارد. در این دوره، جنین به صورت خودمختار در رحم رشد و تغییراتی را تجربه میکند. هرچند که این فرایند نیاز به آمادگی زمینه ایی دارد و حضور بطور مداوم مادر است که در یک منظومه عجیبوغریب قرار دارد.
مسئله اختیار، در باب فلسفه و آیین های مختلف بیشتر مطرح است. به صورت کلی، به مسئله انتخاب و تصمیمگیری آزادانه اشخاص در مورد عملهای خود اشاره دارد. در مورد جنین باید گفت که آیا قابلیت اختیار در دوران جنینی وجود دارد یا خیر؟
باتوجه به اینکه جنین هنوز به دنیا آمده و حتی نه به مرحلهٔ تشکیل کامل رسیده است، این مسئله بیشتر در مورد اختیار مادر مورد بررسی قرار میدهد. آیا مادر به علت اینکه در دوره بارداری قرار دارد میتواند به تصمیماتش آزادانه نوید بدهد؟ در این باره، نظرات مختلفی وجود دارد و به تفکر و شکلگیری دیدگاه های فلسفی نزدیک است.
اختیار مادر در مورد جنین و حتی در قضیه سقط جنین به مسئله اخلاقی هرچقدر که اشاره شود، باید با دقت و دانش به آن نگریسته شود. از طرفی، نقش تبیین کننده و سازمان دهندهٔ قوانین به شکل گسترده در جامعهٔ کنونی بر عهدهٔ نظام قضایی است. به طور خلاصه، موضوع قابلیت اختیار در مورد جنین و مسئله اختیار در قضیه سقط جنین هر دو موضوع بسیار پیچیدهای هستند که بررسی آنها، نیاز به استفاده از منابع فراوان و دانش نظری و عملی دارند.
جنین، حقوق و آزادی
جنین، حقوق و آزادی یکی از مهمترین موضوعاتی است که در حال حاضر به بحث و جدل در جامعه های مختلف میان تشویق به ابقای جنین و حفاظت از حقوق آن و به دیگر سو آزادی و حق انتخاب برای مادران باردار نتیجه میدهد. در مورد جنین، چنانچه باشد که دوران بارداری مادر با موفقیت ادامه داشته باشد، نمیتوان از آن جدا شد. بدون شک، جنین از دوران بعد از تلقیح تا وقت تولد باید توسط پزشکان، مادران باردار و دیگر افرادی که به هر دلیلی با آن در ارتباطند به خوبی مورد توجه و حمایت قرار گیرد. حمایت از حقوق جنین باعث میشود که بدون توجه به سن، جنسیت، وضعیت اقتصادی یا جامعهای، جنین دست کم و از حقوق خود باخبر باشد.
از طرف دیگر، باید در نظر داشت که مادر قدرت انتخاب خود را برای تصمیم گیری در مورد دریافت یا عدم دریافت سقط جنین داشته باشد. این حق به دلیل بعضی علایم پریودی، بارداری ناخواسته، سلامت خانواده و قیود اجتماعی وجود دارد. مادر باید قادر باشد خود را و احساسات خود را مدیریت کند و این میتواند به کمک حقوق آزادیاش قابل مدیریت باشد. از سوی دیگر، مصداق های کمی از خشونت، تحریک و تعرض در خواست سقط جنین وجود دارد. به همین دلیل، باید از پزشکان، مشاوران و دیگر متخصصین به خوبی مراقبت شود تا نه تنها حفاظت از جنین، بلکه حفاظت از سلامت جسمی و روانی مادر نیز مطمئن باشد.
بنابراین، در این موضوع، حقوق جنین میتواند با حساسیت و بالاخره با حفظ آزادی و حقوق مادر برای تصمیمگیری، به خوبی تعادل یافته شود. باید دقت شود که هر چه حمایت از جنین بیشتر باشد، حقوق و آزادی مادر برای تصمیم گیری همچنان نباید محدود شود. این مسئله به نحوی است که در نهایت، به مادران باردار اجازه داده میشود که در مورد اینکه چگونه با این موضوع روبرو شوند و تصمیمگیری کنند، سرپا بایستند.
صدای جنین در دادگاه
در دادگاهها، مواردی برای بررسی مسئلههای پزشکی مطرح میشود. از جملهای این موضوع، صدای جنین است که در برخی موارد برای حل و فصل برخی از اختلافات قضایی به کار میرود.
صدای جنین توسط دستگاهی به نام فتوکوپلر ضبط میشود. این دستگاه به روشی دقیق، وقتی که قلب جنین ضربان میزند، صدای ایجاد شده توسط ضربان قلب را ضبط میکند. این صدای بسیار ضعیفتر از صدای قلب مادر است و در شرایطی که بارداری مادر در حالت طبیعیتری نیست، ضعیفتر و تشخیص دهنده مشکلات کمتر خواهد بود.
علت استفاده از صدای جنین در دادگاه عمدتاً برای مشخص کردن زمان مرگ جنین است. در برخی موارد، دادگاهها نامزدهایی را دارند که به عنوان بیرونی یا متخصص شرکت میکنند و با استفاده از دستگاه فتوکوپلر، تشخیص میدهند که آیا قلب جنین هنوز ضربان میزند یا خیر.
به طور خلاصه، صدای جنین در دادگاه معمولاً برای مشخص کردن مرگ جنین و یا بررسی برخی از اختلافات قضایی مطرح میشود. این صدا با استفاده از دستگاه فتوکوپلر ضبط میشود و توسط متخصصان مورد بررسی قرار میگیرد.
آیا جنین همانند یک شخص است؟
جنین به معنای حیاتی که درون رحم مادر در حال گسترش است، است. درباره جایگاه جنین و آیا او یک شخص است یا خیر، در بین دانشمندان و فیلسوفان مختلف دیدگاههایی وجود دارد.
برای ماهیت جنین، دیدگاههای مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که جنین درون رحم، یک حیوان بدون دست و پا و بیعاطفه است و برای همین بافتی نمیتواند به آن نسبت دهند. در عین حال، برخی دیگر معتقدند که جنین در حال تحول به انسان است و به همین دلیل باید با احترام برخورد شود.
به طور کلی، اکثر دانشمندان و سیاستمداران معتقدند که جنین، یک حیات است و باید با احترام برخورد شود. هرچند که برای ماهیت او به عنوان شخص، برخی عدم اتفاق نظر وجود دارد. برخی معتقدند که جنین به انسانیت دست مییابد، پس از شکل گرفتن قلب و سیستم عصبی، در حالی که برخی دیگر این را که جنین یک شخص است با توجه به حالت روحی و دیدگاه خود نیز ممکن است پذیرفت.
با وجود دیدگاههای متفاوت در مورد موضوع «آیا جنین همانند یک شخص است؟»، بسیاری از کشورها و حقوقگذاران در قانون شخصی این موضوع را بررسی کرده و برای پاسخ به این سؤال، معیارهای مختلفی را در نظر گرفتهاند. برای مثال، برخی از قوانین میگوید که هنگامی که قلب جنین شروع به ضربان میکند، جنین یک شخصیت حقیقی را پیدا کرده است. در کل، پاسخ به این پرسش به نوع معیارهایی که اعمال میشود برای باور به شخصیت جنین وابسته است.
جنین در دیدگاه اخلاقی و دینی
جنین یا جنینها، طی فرایند بارداری از ترکیب اسپرم و تخمکی به وجود میآیند. این فرایند برای زن و شوهر در جامعههای مختلف به عنوان یک فرایند طبیعی و خدایی نگریسته شده است. از نگاه اخلاقی و دینی، جنین برای دو دسته از افراد یعنی پدر و مادر واژگون میشود؛ افرادی که او را به دنیا میآورند.
از دیدگاه اخلاقی، بیشترین سؤالی که در این مورد مطرح میشود، این است که «آیا جنینها همانطور که بزرگسالان و حقوقداران حق دارند، حقوقی دارند؟». بر این اساس، سؤالاتی مانند «آیا در خصوص حفظ حقوق جنینها، برای پدر و مادر وظیفهای وجود دارد؟» مطرح میشوند. همچنین، سؤالات دیگر همچون «آیا برای جنین، حق وجود و حیات وجود دارد؟»، «آیا برای جنین، حق برابری و عدالت وجود دارد؟» و «آیا به جنین، بهدرستی و عادلانه با شایستگی دسترسی به دانش و آموزش داده میشود؟» نیز از دیدگاه اخلاقی پرسیده میشوند.
از دیدگاه دینی نیز، جنین یک بُلغَم سهل است. اگرچه در قرآن خداوند بارها به توجّه به «خلقت» و «سَخَرَ», یعنی «سوم شخص» برای خدای متعال اشاره شده است، اما هیچ جایی ذکری از رسولان او بعد از تصادف یا یک مجموعه از اتفاقات زندگی که ترتیب گفتار را نمیدهند وجود ندارد که حال آنچه مطرح کردیم، بر تلاش برای پایین آوردن یا تحویل دهی آنها مطرح شود.
بنابراین، با توجه به آنچه در بالا گفته شد، میتوان گفت که در دیدگاه اخلاقی و دینی، حقوق جنینها و وجود آنها، به عنوان «سوم شخص» و بخشی از خلقت خدایی، مشخص شده است. همچنین برای پدر و مادر هم مسئولیتی در حفظ این حقوق و وجود جنین وجود دارد.
بدون رأی و موافقت جنین
موضوع بدون رأی و موافقت جنین به عنوان یکی از مسائل حائز اهمیت در امر تعیین سرنوشت جنین، در جامعه به طور گسترده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این موضوع به زمانی اشاره دارد که قرار است یک بیماری یا مشکلی در جنین تشخیص داده شود و تصمیم گیری در مورد زندگی یا آبستنی آن انجام شود.
در این موضوع، رأی جنین در مورد زندگی یا آبستنی برای آن به صورت غیرممکن است و تنها چیزی که می توانیم انجام دهیم، تصمیم گیری بر اساس داده های موجود است. برای این منظور، باید داده های دقیق و موثقی را در مورد وضعیت جنین، مشکلاتی که در آینده ممکن است بوجود آید، درمان ها و روش های ممکن برای درمان آنها، و هزینه هایی که برای درمان جنین باید پرداخت شود، جمع آوری کرد.
هنگامی که داده های لازم جمع آوری شد، باید به موضوع به صورت کاملاً علمی و غیر قطعی نگریست و از تصمیمات همیشه باید با احترام به منافع جنین و مادر پیروی کرد. باید مراقبت کنیم تصمیم گیری ها مطابق با اصول اخلاقی و قانونی قرار بگیرند و در نتیجه، باعث آرامش خاطر در جامعه شوند. در نهایت، تصمیم هایی که برای جنین گرفته می شود، باید به نحوی باشند که بتوانیم به دست آوردن بهبودی برای هر دو مادر و جنین کمک کنیم.