مختارنامه و واقعه عاشورا
مختارنامه، در واقع یکی از پرخاطرهترین و مهمترین نامههای تاریخ اسلام است که توسط مختار بن ابی عبیده برای امام حسین (ع) قبل از حرکت او به سوی کربلا نوشته شده است. در این نامه، مختار ضمن ابراز وفاداری و عشق خود به امام حسین، به او توصیههای بسیاری میکند که اغلب با تقوا، شجاعت، وحشت از خداوند و بیم از بریدن ریسمان او به پای دروغگوان و ولینعمتان، یعنی معاویه و ابن زیاد، پرداخته شدهاند.
واقعه عاشورا نیز، بر خلاف مختارنامه، یکی از تیرهترین صفحات تاریخ اسلام است که در آن امام حسین (ع) و 72 تن از یاران و خانوادهاش به دستور یزید بن معاویه به قتل رسیدند. این واقعه از ابتدا تا انتهایش به دلایل مختلفی بخصوصی، شیرین نبوده و همچنان در جهان اسلام و جهانیان آزادیخواه منجمله مبارزان ضد استکبار و نابودیطلبان، هر روز تجدید میشود.
در واقعه عاشورا، حضور امام حسین (ع) به عنوان رهبر جامعه، موجب شد که از یاران و دنیایی که درکنارش بودند، به عنوان دریاچهای پاک، مورد عنایت و تجلیل خداوند و بزرگان جامعه قرار گیرند. اما خشونت و تعصب سرکشان به حکومت، هرگونه احساس نسبتن به آنها، را از میان برد.
به طور کلی، هر دو مختارنامه و واقعه عاشورا، از نوشتهها و واقعههای مهم و مفهومی تاریخ اسلام هستند که در ایران و جهان اسلامی، از جمله بیشترین توجه و علاقه را به خود جلب کردهاند و هنوز هم در تاریخ اسلام جایگاه ویژه دارند.
حضور پرافتخار حضرت عباس در صحنه عاشورا
در ماجرای عاشورا، حضور پرافتخار حضرت عباس از جمله اتفاقاتی بود که از برزگی آن ایام در ذهن همه عاشقان اهل بیت (ع) جای خالی به جا گذاشت. حضور و نقش آن مرد شجاع در ظهر عاشورا به گونهای بود که هیچگاه از حافظه و ذهن مردم به یاد نمیرود.
حضرت عباس علیه السلام به لحاظ اهمیت وسعتکشاورزان شهریار یزد، در کودکی شهریار بوده و در برخورداری از زبردستی و نیروی فزاینده، در روز عاشورا به عنوان سرباز وفادار امام حسین (ع) به صحنهی جنگ و شهادت رفت.
در طول مبارزهی عاشورا، حضرت عباس دغدغهی باعث بلوغ وصول آب به اهل بیت بود و با اینکه به سمت منابع آب هستیهای عراق برای جمعآوری آب میرفت، اما به دیگر عزاداران حسینی میگفت که با مرگشان پیشتر از وی به سوی موعوده میروم. طی رژهی برد و شکست آرای امام حسین (ع) بلافاصله پسر امیرالمؤمنین (ع) پیشگاه حضرت رسید و خود را به جنگ میکشاند و در پی دریافت فرمان امام، با استفاده از فرصتی که به دست آورده بود، راهی برای رسیدن به آب شد. این روح پرافتخار و شجاع با استفاده از روحیهی جهادی و فداکارانهی ماهیت خویش موفق شد تمام تحصیلات آب رسانی عراق را به دیگران بتوانند دستیابی دهند.
در نهایت، مردی که برخلاف عموم سرنوشت سخت و پر چالش هر کس در موقعیت خود با خودش بجنگد، به گونهای روحیهبخش بود که به همهی عزاداران ما حسینی رشک میبرد. لذا پروردگار متعال به حلول عاشورا روزی به عشاق اهل بیت یار و یاوری عطا فرمود و مصائب و گرفتاریهای شوم را از رهروان طوطی خود برداشت، و بر همه حقارت بارانید.
راهبرد های حضرت عباس در دفاع از عدالت
راهبرد های حضرت عباس در دفاع از عدالت در قرن هشتم هجری، برای ماهیت ماجرا، یکی از برجسته ترین شاهدان است که از او می توان به عنوان برجسته ترین قهرمان در برابر ظلم و جور و اعتدال و عدالت تاریخ شناخته شده است. حضرت عباس، برادر امام حسین (ع) و فرمانده ی جيش اهلبيت در جنگ کربلا، در موقعيت سخت و دشوار جنگ، با استفاده از تدابير کليدي خود، اعتماد به نفس و هوش بالاش، توانست فضا را برای فرود آمدن امام حسین فراهم کند و به تبع آن، دفاع از عدالت و امر به معروف و نهی از منکر را آشکار کند.
به عنوان فرمانده ی جيش اهلبيت، حضرت عباس با ارائه یک دیدگاه ویژه، اعتقاد خود را در مورد نقش پدر و نفرت او از شخص تاریک و چالش های جمعیتی روشن کرد و سپرداران عدالت را از این نگاه فراموشی نجات داد. هنگامی که به دستور شاه معاصرش، از روزگار اربابی سیاسی فعلی خودش و بازی های توهین آمیز و مافیایی او خبردار شد، و علیرغم این حقیقت که خیلی ها شیفته شخص وی شده بودند، حضرت عباس تصمیم گرفت که به این شرایط وفادار نشود و با سلاح خود به عنوان نمونه و نماینده ی عدالت و دفاع از حریم شخصی خودش، دست به اقداماتی بزند.
بنفرین های حضرت عباس برای دفاع از عدالت، تلاش برای تبیین دستورات خویش به بقیه اعضای ارتش، استفاده از فن آوری های نوین به منظور کاهش خطر و صرفه جویی در ارتباط با حرکت های ارتش، حفاظت از نیروهای دیگر، دفاع از برادران خودش در مقابل نیروهای دشمن و تلاش برای جلوگیری از درگیری های بیش از حد، شامل تکنیک های کلیدی حضرت عباس در دفاع از عدالت است. در مجموع، راهبرد های او به عنوان قدیمی ترین و برجسته ترین راهبرد های مربوط به دفاع از عدالت در تاریخ شناخته شده اند.
صفایی که حضرت عباس در شهادت گزید
صفایی که حضرت عباس در شهادت گزید، از جمله دستاوردهای بزرگ شب عاشورا و ازدیاد قدرت و ایثار آن شهید بزرگوار است. حضرت عباس، پسر عموی محبوب امام حسین علیه السلام بود و نائب و سایر رسان بود. او به دلیل مهارت و باورهای شجاعانه، در میان مردم و بزرگان قبیله اش محبوب بود و متدینان به او احترام و توجه ویژه داشتند.
هنگامی که آب تشناب کربلا خشک شده بود و محرومیت ها کم شده بود، امام حسین به حضرت عباس دستور داد تا برای شرب آب به دشت، همراه با چند نفر از همرزمانش برود. حضرت عباس، با حماسه و انگیزه عالی به دشت رفت؛ اما یکی از سپاهیان یزید تصمیم گرفت که با تیر خود راه حضرت عباس را بسته و تأمین آب را به یزید متعلق بداند.
حضرت عباس فهمید که دشوار است تا چشمه را بتواند به کارخانه برساند زیرا که نیازمند دسته گلی و سبدی بود. او با سختی زیادی توانست سبدها را درست کند و دسته غذایی و زینتی برای بچه ها و زنان را به دستور امام حسین تهیه کند. اما هنگامی که برای برگشت به اردوگاه آماده شد، با یزیدیان مواجه شد و در گرانبار میدان شهادت دست به زنانه زد و شهید شد. حضرت عباس تلاش کرد تا آب برای مردم شربلی کربلا به آنها منتقل کند و شهادتش نوید داد که حریصی و ظلم از کار برود و ایثار آتشی در دل مردم از جمله همواره جاودان خواهد ماند.
منزلت حضرت عباس در حرکت امام حسین علیه السلام
حضرت عباس، یکی از برادران امام حسین (ع) و فرمانده نیروهای ارتش امام حسین در عاشورا بود. برای درک درست منزلت حضرت عباس در حرکت امام حسین باید به تعدادی از ویژگی های این شخصیت به عنوان فرمانده نظامی برای ارتش امام حسین توجه کرد.
حضرت عباس در عصر حاضر و تاریخ شیعه به عنوان شجاعت، ایثار و امانتداری شناخته میشود. او به دلیل وفاداری، پایبندی به مبادی دینی و کمک به خانواده پیامبر در حمایت از امام حسین، به عنوان منشأ جاویدان در تاریخ میدرخشد.
منزلت حضرت عباس در حرکت امام حسین از بدو شروع شورش تظاهرات بود. ابتدا، او تلاش کرد تا آفرینش میان جامعه اهل سنت و شیعه را ایجاد کند و به این نحو توانست سرنوشت خود را به مانند مردم شهید و شهیدانه ارضا کند.
به دلیل نفی فرمان حضرت عباس از جانب یزید، او به حمایت از امام حسین و ارتش وی چندین بار دست میزند. در دیدار با وی، امام حسین حضرت عباس را به فرماندهی منتخب نیروهای ارتش انتصاب میکند. او تأیید میکند که اگر وی نبود، هیچکس نمیتوانست وظیفه خود را انجام دهد.
از میان تمام فرماندهان ارتش امام حسین، حضرت عباس به عنوان فرمانده نظامی برتر شناخته میشود. او با بهرهوری از استراتژی های ارتش، سنگین سرایی قیام خود را بالا برده و تأیید میکند که وی برترین بنده خداوند است. برای همین، منزلت حضرت عباس در حرکت امام حسین علیه السلام با شجاعت، ایثار و پایداری ثابت میشود.
مظلومیت حضرت عباس در تاریخ اسلام
حضرت عباس بن علی بن ابیطالب (ع)، برادر وفادار حضرت امام حسین (ع)، یکی از مهمترین شخصیتهای تاریخ اسلام است که در جنگ کربلا به دفاع از امام حسین و خاندان پاکش آماده شد. او با سنگری در بیابان چهارراه کوفه تا دروازههای شهر راهپاک مبارزان خود را در مواجهه با لشکر قیصر بن ورقاع حفظ کند.
بر اساس مستندات تاریخی، حضرت عباس را بهعنوان یکی از شجاعتآفرینترین و عالیترین سروران جنگ میشناسیم، او به دلیل نشاط، تقوا، شجاعت و نهایتاً بهدستآوردن بینظیرترین پاسخگویی در شرایط بحرانی، یکی از بزرگان و محبوبان عالم اسلام به شمار میرود.
حضرت عباس که از مهمترین مأموران امام حسین (ع) بود، در روز عاشورا برای جمع آوری آب به سمت رودخانه بر اسبش حرکت کرد و به عنوان یکی از بزرگان خاندان پاکش بود.
در تلاش برای حمایت از آب برای کودکان و مستضعفان بیرون از محاصره، وی به دلیل شجاعت و تلاش اسبش در حضور دشمن شهید شد. مردم او را با نام "قمر بنی هاشم" یعنی مهتاب خاندان هاشمیان شناختند.
باید گفت که مطالعه در مورد مظلومیت حضرت عباس در تاریخ اسلام، به عنوان یکی از موضوعات شگرف امّت اسلامی، میتواند بسیار روشنکننده و مفید باشد، زیرا روایات و تاریخ موجود، کاشف بیشتری از جایگاه او در داستان بیپایان اسلام و مکان تأثیر زیاد او بر آینده مسلمین به ما میدهد.