ادامه فیلمسازی در ایران
فیلمسازی ایران از دیرباز تاکنون یکی از مهمترین هنرهای بصری این کشور بوده است. با وجود مشکلاتی مانند کمبود منابع مالی و استانداردهای بینالمللی، فیلمسازان ایرانی توانستهاند با خلاقیت و نوآوری در زمینههای مختلفی از جمله موضوعات دینی، اجتماعی، تاریخی و روزمره، آثار تحسین برانگیزی را خلق کنند.
در دهه ۱۹۷۰ میلادی، با شکلگیری جنبش سینمای نو، فیلمسازان ایرانی به روشهای بروز و نو قدرتمندی دست یافتند. این جنبش با شعار تنوع و بنیان کارگردانی، فرصتی را برای تماشاگران ایرانی فراهم کرد تا با مسایل جدید از جمله دختران به دبیرستان میروند و انتقام کبیر ساختههای تحسینبرانگیزی مثل زنده باد فضا و بازگشت مهران ارسطویی را تجربه کنند.
اما سالهای جنگ ایران و عراق و حکومت اسلامی ایجاد تغییرات فرهنگی به ارمغان آورد و برخی از فیلمهای ساخته شده در این دوران، با ممانعت از نویسندهها و کارگردانان و خلاف آموزههای دینی برطرف شدند.
درسالهای اخیر، با توجه به نوآوریهای صورت گرفته در جهان سینما، فیلمسازان ایرانی نیز فرصت پیدا کردند تا با فنآوریهای روز دنیا آشنا شوند و از آنها بهرهوری کنند. به عنوان مثال، فیلمسازان ایرانی در زمینه عکاسی دوچرخهاست، فیلمبرداری با استفاده از فیلمهای سوپری، و تئاتر بازی فعالیتهای شناختهشدهای هستند.
در کل، با همه این مشکلات، فیلمسازان ایرانی همچنان توانستهاند با تعالیم خود خلاقیت و نوآوری، علاوه بر خلق آثار تحسینبرانگیز، رونقی برای فیلمسازی در ایران بوجود آورند.
اصلاح بستر تولید فیلم در ایران
برای پاسخ به سؤال مطرح شده در مورد اصلاح بستر تولید فیلم در ایران، باید در ابتدا با محدودیتهای خاص این صنعت در ایران آشنا شویم. باور داریم که استانداردهای رسمی باید تجدید نظر شده و اصلاح شوند تا بستر موجود در صنعت تولید فیلم بهبود یابد. عدم وجود قوانین مناسبی که توانایی زمینهٔ رقابت با صنعت تولید فیلم جهان را به شرکتهای ایرانی بدهد، یکی از اصلی ترین عوامل معضل تولید فیلم در کشورمان است.
همانگونه که میدانیم، صنعت تولید فیلم به دو بخش تولید و توزیع تقسیم میشود و قوانین مناسبی باید برای این دو بخش تدوین شوند تا کیفیت و تولیدات گسترده و ارزانتری بتوانند در اختیار جامعه قرار بگیرد. افراد تازهکار که به ساخت فیلم علاقهمند هستند، باید دسترسی به تجهیزات و دوربینهای جدید و مدرن داشته باشند. می توان برای استفاده از این تجهیزات، هزینهای تعیین کرد که باید در قالب قرارداد با تولید کننده فیلم تغییر یابد. در کنار این موارد، افزایش اعتبار و حمایت دولتی به صنعت هنری و فرهنگی از دیگر موارد مهمی است که صنعت تولید فیلم را بهبود می بخشد.
مجموعه مزایایی که از هماهنگی میان دولت، صنعت تولید فیلم و بازار به دست میآید، بسیار متنوع است. همچنین قرارداد بین دولت و شرکتهای تولید فیلم باید به گونهای باشد که شرکتها به اندازه کافی از اعتبارات دولت استفاده کنند تا بتوانند دسترسی به تجهیزات کاملتری داشته باشند. به این ترتیب، شرکتهای تولید فیلم باید به بازار آگاهی کافی حاصل کنند تا ایرادات را از راه ببرند و فیلمهاشان را با کیفیت بیشتری تولید کنند.
با بهبود بستر تولید فیلم در ایران می توان به سهمیهای خاص برای فیلم های داخلی دسترسی پیدا کرد که با استفاده از آنها، امکان پخش بهتر و گستردهتر این فیلمهای داخلی فراهم میشود. بهطور کلی، باید گفت که اصلاح بستر تولید فیلم، یک گام بزرگ در جهت بهرهوری بیشتر، توسعه و ارتقای کیفیت صنعت فیلم در ایران است و باید همه تلاش خود را برای این کار در کنار هم به کار گیریم.
تاثیر فیلمهای ایرانی در جامعه
فیلمهای ایرانی همواره یکی از قطب های فرهنگی و هنری کشور بوده و تاثیر زیادی بر روی جامعه داشته اند. این فیلمها در طول سالیان متمادی از طرف جامعه بهطور گسترده تماشا شدند و با توجه به موضوعاتی که در آنها مطرح شده به نوعی تاثیری بر روی جوامع داشتهاند.
یکی از موضوعاتی که در فیلمهای ایرانی به خصوص در دهههای گذشته مورد توجه قرار گرفته، موضوع اجتماعی بوده است. بعضی از این فیلمها به شیوهای واقع گرایانه تر مسائل اجتماعی را به تصویر کشیده، به گونهای که تأثیرات آن روی جامعه بسیار قابل توجه بوده است. با توجه به محتوای این فیلمها، بسیاری از مخاطبان آنها به این نتیجه رسیدهاند که جامعه امروزی در وضعیتی نامطلوب قرار دارد و باید تلاش کرد تا آن را بهبود بخشیم.
یکی دیگر از موضوعاتی که در فیلمهای ایرانی به تصویر کشیده شده، مسئله زنان و حقوق آنها بوده است. در این فیلمها برخی از مواردی که به دلیل گستردگی جامعه ایران بسیار مهم هستند نظیر حقوق زنان، تحریمهای جنسی، خشونت خانوادگی و سایر موضوعات مرتبط به تصویر کشیده شدهاند. به کمک این فیلمها، مخاطبان اجتماعی عمیقتری نسبت به مسائل زنان و حقوق آنها به دست آوردهاند و بیشتر به تفاوت بین جنسیتی در جامعه توجه کردهاند.
در ضمن، با توجه به تاریخچه طولانی فیلمسازی در ایران، فیلمهای ایرانی نقش بسیار مهمی در حفظ فرهنگ و ارزشهای ملی داشتهاند. این فیلمها به گونهای تصویری ارزشهای ایرانی به نمایش گذاشتهاند و باعث شناساندن این مفاهیم قدیمی و سنتهای ملی شدهاند.
بدین شکل، فیلمهای ایرانی میتوانند به گونهای تاثیر مثبتی بر روی جامعه داشته باشند و با توجه به اهمیت این نوع فیلمها، باید توجه و تسهیلهای لازم برای توسعه آنها در جامعه صورت پذیرد.
خلاقیت و نوآوری در صنعت سینما
صنعت سینما یکی از صنایع بزرگ و پر سود اقتصادی در دنیاست. هر ساله بیشتر از هزاران فیلم و مستند جدید تولید و منتشر میشوند که هر کدام به نحوی خاص خودشان را دارای ارزش هنری میکنند. در این صنعت، خلاقیت و نوآوری از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و بازیگران، کارگردانان و سایر اعضای این صنعت باید به دنبال پیدا کردن راه حلهای خلاقانه و نوآورانه جهت ارائه فیلمهایی با کیفیت و یا برتری بر رقبای خود باشند.
یکی از پرکاربردترین روشهای خلاقیت و نوآوری در سینما ایجاد فضایی جدید و جذاب در فیلم میباشد. به معنی ایجاد صحنههایی با دیدگاههای جدیدی به نحوی که در گذشته از آنها استفاده نشده باشد. با استفاده از فنون گرافیکی و فنون دیجیتالی همانطور که در فیلمهای گرافیکی به مراتب بهتر شده است، مثلا فیلمهایی مانند ماتریس و استار وارز با ارائه فضای جدید، برای بینندهها تجربهای بهتری را به ارمغان میآورند.
همچنین استفاده از فنون سینمایی جدید و نوین نیز میتواند به طراحی فیلم و صحنههای آن کمک زیادی کند. به مثال فیلمهایی مانند Gravity و Avatar برای نمونه اشاره کنیم، ساخته شدن فیلمهایی با تقنیات 3D یا فنآوری IMAX طبعاً احساس پایان ناپذیر آن را برای بیننده تداعی میکند.
به طور کلی دیدگاههای نوین، استفاده از فناوریهای پیشرفته و تکنیکهای جدید که برای بهتر شدن کیفیت فیلمها و داستانهای آنها تلاش میشود، میتواند به بازکردن دروازه جدیدی در سینما کمک کند و ارائه فیلمهایی با کیفیت و تجربهای متفاوت برای بینندگان به ارمغان آورد.
ذهنیت جامعه نسبت به فیلم ایرانی
ذهنیت جامعه نسبت به فیلم ایرانی در دهههای اخیر تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. روند رشد و توسعه سینمای ایرانی در دورههای قبلی، انقلاب اسلامی و پس از آن، تحریمهای اقتصادی و فرهنگی، و همچنین برهمکنش با فرهنگهای دیگر، همگی نقش مهمی در پیشرفت فیلمسازی در ایران داشتهاند.
از یک سو، با توجه به شناخت بیشتر جامعه از هنر سینما و همچنین افزایش کیفیت فیلمهای ایرانی، ذهنیت جامعه به سمت تشویق و حمایت از سینمای ایرانی تغییر کرده است. همچنین، هنرمندان جوان و سازمانهای صنعت سینما با سرعت رو به افزایش تعداد مخاطب بوده و این تحولات به سمت بهبود در جایگاه سینمای ایرانی در مقابل سینمای جهان نیز سوق داده است.
از سوی دیگر، اغلب برخی ذهنیتهای نوکرتی و منفی همچنان وجود دارد که تمایل به فراموش کردن دوران پر برکت سینمای ایرانی و برتری مبتنی بر استعارههای بیرونی است. همچنین، بعضی عوامل و منابع رسانهای غربی می کوشند به هر نحوی مهاجمانه به فرهنگ و هنر استعراض هایی از سینمای ایرانی داشته باشند که می تواند برگردانده از بلوغی که جامعه به سمت سینمای ایرانی پیشرفت کرده است.
به طور کلی، میتوان گفت که ذهنیت جامعه در قبال سینمای ایرانی با گذر زمان و پیشرفت این هنر بصورت کلی به سمت ارزیابی مثبت آن سوق داده شده است، اما همچنان میتوان ذهنیتها و واکنشهای متفاوتی در نسبت به فیلمهای ایرانی و مشاهدهکنندگان وجود دارد.
رقابت ایران با سایر کشورها در صنعت فیلم
صنعت فیلم به عنوان یکی از مهمترین صنایع فرهنگی کشور بیش از نیم قرن است که در ایران شکل گرفته است. با توجه به دسترسی به تجهیزات و فناوریهای مدرن از سوی کشورهای پیشرفته و قدرت رقابتی آنها، ایران در عرصه ساخت فیلم با مشکلاتی روبرو بوده است. چالشهای متعددی از جمله عوامل مالی، فنی، تولید کنندگان، بازار فروش ناکافی و خرید خدمات از سایر کشورها باعث شده است که صنعت فیلم در ایران از رونق کافی برخوردار نباشد.
با این حال، به دلیل استعدادها و نیروهای خلاق و ماهری که در ایران وجود دارد، صنعت فیلم در ایران برای رقابت با سایر کشورها آمادگی دارد. شاهد تولید فیلمهایی موفق مثل برتریهای ناپلئون، جدایی نادر از سیمین، نامه به دادگاه و زندگی در یک مترو هستیم که توانستهاند به نمایندگی از صنعت فیلم ایران در جشنوارههای بینالمللی نامآوری از جمله در جشنواره فیلم کن استانبول و جشنواره فیلم کنف معتبر آمریکایی بشوند.
اما هنوز دست نیافته به سطحی که صنعت فیلم در ایران میتواند پتانسیل رقابتی خود را در مقام برتری نمایش دهد. نیازمند استخدام نیروی انسانی متخصص، ایجاد شرایط بهتر برای تولید فیلم، توسعه بازارفروش داخلی و خارجی، جذب سرمایهگذاری و بهبود فرهنگ و سلیقه مردم برای پشتیبانی از صنعت فیلم در ایران هستیم. به نظر میرسد که با توجه به توان خلاقیت واکنشگرایی نیروهای این صنعت در ایران، عدم حمایت کافی از سیاستگذاران میتواند یکی از اصلیترین عواملی باشد که باعثتضعیف رقابتیتر شدن صنعت فیلم ایران در جهان شود.