تاریخچه فال نخود در فرهنگ ایرانی
فال نخود یکی از مطرحترین روشهای پیشبینی در فرهنگ ایرانی است که از دوران باستان شروع شده و تا به امروز از آن استفاده میشود. فال نخود به شیوهای که در ایران رواج دارد، در مراسمات مذهبی و جشنها و مراسم خانوادگی تقریباً به همهی گروههای سنی در ایران میگویند.
از تاریخ باستان ایران، نخود یک منبع عظیم غذایی بوده است و همچنین جزو مهمترین کالاهای تجاری به شمار میرود. عقیدهی عامیانه بین مردم ایران بر این است که، نخود برای حضور خانوادهی آنان سبب خوشبختی و برکت میشود و به همین دلیل در مراسمات خانوادگی بیشتر استفاده میشود.
در فال نخود، شخصی که نخود را پخته و آماده کردهاست، به هر شخصی که خواست، یک عدد نخود از دستپخت خود به عنوان گزینهی پیشبینی میدهد. سپس پس از تعدادی تکرار، شخصها نخود خورده و در بستهی خود حفظ میکنند و پیام خود را فرا بستهاش تعبیر میکنند.
به طور کلی فال نخود به عنوان یک روش پیشبینی در فرهنگ ایرانی رواج دارد و در مراسمات مذهبی و جشنهای ملی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین این روش برای تعیین سرنوشت، مشکلات شخصی، برکت قریبالوقوع و … به کار میرود.
طریقه برگزاری فال نخود در ایران
فالگرفتن و پیشبینی آینده از دیرباز در فرهنگ ایرانیان رایج بوده است و از جمله روشهایی که در ایران برای این منظور به کار میرود، برگزاری فال نخود است. فال نخود یکی از اعتقادات سنتی ایرانیان و بهویژه مردم شهری است که با ظهور نوروز آغاز میشود.
مراحل برگزاری فال نخود به این صورت است که ابتدا یک ظرف پر از نخود قرار داده میشود و سپس هر شخص که مایل است، در آن دقیقه از حکیم یا از خود خواندن برای خودش فال میگیرد. بعد از آن، نخودها در دو نیمه تقسیم میشوند و همکار با حکیم یا شخص برای هر نیمه به صورت رندوم یک عدد مشخص میکنند. در نهایت با جمع کردن این دو عدد تعیین میشود که فال برای این شخص چه خبری دارد.
بهطور کلی مردم ایران در طول سال از بسیاری از موارد فال میگیرند ولی برگزاری فال نخود ویژگیهای خاصی دارد. این فال نه تنها یک چهره خرد ترین فالهاست بلکه با شیوهای ساده و قابل فهم برگزار میشود و به خاطر همین برای بیشتر مردمی که به روایت درست و غلط فال باور دارند، جایگاه ویژهای دارد. برگزاری این فال معمولا با جلوههای فرهنگی-مذهبی به همراه است و از جمله آدابی که در طول برگزاری فال نخود در ایران رعایت میشود، استفاده از عبارات ادبی هفتتیر، سبزه، شاهنامه و غیره است.
اسطوره و روایت دانیال نبی در فال نخود
اسطوره و روایت دانیال نبی در فال نخود به یکی از مهمترین روایتهای مردمان قدیمی مربوط میشود. اسطورهها و روایات معمولاً داستانهای شگفتانگیز و پراز عبرت و معنی دارند و یکی از مهمترین ویژگی های آنها، قابلیت تحریک عقیده و اعتقادات مردم به داستانهای مذهبی و فرهنگی است.
در این روایت، دانیال نبی به داشتن علم درباره فال نخود شهره شده بود. هرگاه کسی به او مراجعه میکرد و میخواست آینده خود را ببیند، دانیال به او میگفت راهی که نخود را ریخته باشد را بگوید و بعد او پیش بینی میکرد. در یکی از مواقع، یکی از مردم راهی که نخودش را ریخته بود نه گفت و بلکه به جای آن گفت کوچولویی را که روی شانهاش نشانهای داشت را میداد. در اینجا او که در فال نخود بسیار ماهر بود، پیشبینی کرد که فرد در آینده یک کابینت دارای شانهی نشانهداری خواهد داشت.
اسطوره دانیال نبی در فال نخود یکی از مهمترین و محبوبترین روایتهای قدیمی است و باعث شده تا افراد بسیاری در مناطق مختلف از جمله خاورمیانه و شرق آسیا هنوز هم به فال نخود اعتقاد داشته باشند. از آنجایی که نخود به یکی از محصولات غذایی پرکاربرد محسوب میشود، این روایت نشان میدهد که در انتخاب سرنوشت و داشتن نگرشی مناسب به زندگی، دانش و تجربه بسیار مهم هستند. به همین دلیل، این روایت همواره برای انسانهایی که به روابط و اتفاقات تصادفی زندگی دست میدهند، مفید و موثر است.
فال نخود و روایت های باورنکردنی درباره آن
فال نخود یکی از روشهای پیشبینی است که در بسیاری از کشورها، به ویژه در ایران و مناطق خاورمیانه، رواج دارد. این روش پیشبینی درستی یا عدم درستی آن قابل اثبات نیست ولی به دلیل مرسوم و عمومی بودن، به منظور سرگرمی انجام میشود.
برای انجام فال نخود، طرز اجرایی خاصی وجود ندارد. بیشتر افراد همه نخودهایی که دارند، را با هم مخلوط میکنند و سپس با یک حرکت دست، یک تعدادی از آنها را جدا میکنند. سپس بر اساس تعداد نخودهای جدا شده، به پیشبینیهایی مانند آینده، شانس، قرار افتادن در موفقیت یا شکست، تعداد و فرزندان و غیره میپردازند.
در فرهنگ ایرانی، برخی روایتهای باورنکردنی درباره فال نخود وجود دارد. برخی معتقدند که پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، اولین بار این روش را معرفی کرده است. در این مکان، مقداری نخود به حضرت داده شده و پیشبینیهایی را در مورد آینده اعلام کرده است. البته، برخی از محدودیتهایی که در بعضی از کشورهای اسلامی وجود دارد، بر اینگونه پیشبینیها تأثیر قرار دادهاند.
از دیگر روایات باورنکردنی درباره فال نخود میتوان به این اشاره کرد که برخی از افراد این باور را دارند که نخودهایی که جدا شدهاند، تأثیرات ماورایی دارند. برای مثال، هر یک از نخودها مربوط به یکی از اعضای خانواده است و به محض جدا شدن، میتواند پیشبینیهایی در مورد آینده آن شخص اعلام کند.
با وجود روایات باورنکردنی، بسیاری از افراد فال نخود را به عنوان یک فعالیت سرگرمی میپذیرند و بدون توجه به نتایج نهایی، آن را انجام میدهند. همچنین، برخی از افراد شاید به دلیل باور دینی خود، این روش پیشبینی را انتخاب کنند و آن را برای پیشبینی آینده خود استفاده کنند.
اهمیت فال نخود در فرهنگ ایرانی
فال نخود یکی از آیینهایی است که در فرهنگ ایرانی وجود دارد و به عنوان یکی از مهمترین پیشگوییهای جامعه شناخته میشود. با این حال، مشاهده میشود که بسیاری از افراد این روش را به عنوان یک باور نادرست میدانند.
بطور کلی فال نخود در ایران یکی از دیرینهترین روشهای تماس با نیروهای غیبی و پیشگویی است. این روش در سنت قدیمیتر در برخی از فرهنگهای مسلمان به جای نخود، رویه گاو، قطعه چوب یا حتی دور از معنی سنگهای صاف استفاده میشد.
در فرهنگ ایرانی، نخود به عنوان نماد خوشبختی، شادی و رونق مطرح است. این نماد بخصوص در اعیاد و مراسم مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. به عنوان مثال در مراسم عروسی، نخود به عنوان نشانهٔ خوشبختی و رونق سفره یا عروسخانه مورد استفاده قرار میگیرد.
همچنین فال نخود نه تنها به عنوان یک روش تفریحی، بلکه به عنوان یکی از روشهای پیشگویی در جامعه قدیم و حتی در حال حاضر نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش، نخود ششرو، هر رو به یکی از شش حروف الفبای انگلیسی نسبت داده شده است و با پرتاب نخود بر روی زمین، با توجه به حالتی که بعد از پرتاب رویه نخود میگیرد، پیشگویی انجام میشود. به عنوان مثال اگر در بیست و یک بار پرتاب چهار نخود در چهار سطح مختلف به شکل "ته" انجام شود، نتایج را میتوان به صورت زیر بررسی کرد:
اگر روی همه پهن کنار بر روی زمین باشد، نتیجه یک حرف خواهد بود که باید با حرفی که ابتدای نام کسی است که فال میگیرد یکسان باشد.
اگر روی هر دو پهن باشد، نتیجه دو حرف خواهد بود که باید با حروفی که ابتدای نام کسی است که فال میگیرد یکسان باشد.
اگر روی همه تپه باشد، نتیجه سه حرف خواهد بود که باید با حروفی که ابتدای نام کسی است که فال میگیرد یکسان باشد.
اگر روی هر سه تپه باشد، نتیجه چهار حرف خواهد بود که باید با حروفی که ابتدای نام کسی است که فال میگیرد یکسان باشد.
اگر روی یک پهن و دو تپه باشد، نتیجه پنج حرف خواهد بود که باید با حروفی که ابتدای نام کسی است که فال میگیرد یکسان باشد.
در نتیجه، نه تنها فال نخود به عنوان یک روش تفریحی و سرگرمی، بلکه به عنوان یکی از روشهای پیشگویی مهم در فرهنگ ایرانی محسوب میشود که همچنان در برخی جوامع ایرانی وجود دارد.
فال نخود و رابطه آن با ادیان
فال نخود از فراز و نشیبهای مذهبی و فرهنگی بهره میبرد. طبق موقعیتهای فرهنگی مختلف، فال نخود میتواند یک خدمت دینی، یک اعتقاد مذهبی و یا یک ترفند شعبانی باشد.
در برخی کشورها، فال نخود به عنوان یک رسم مذهبی تلقی میشود که در روزهای مهم مذهبی چون شب قدر، عید فطر و عید قربان انجام میشود. این فال در برخی ایام مذهبی منظوری زیاد ندارد و صرفاً برای تفریح مردم استفاده میشود.
نخود به عنوان یک نوع غذا در برخی ادیان نیز اهمیت دارد. برای مثال، در دین هندو، نخود یکی از پراستفادهترین نوع غذاهاست. همچنین در دین اسلام نیز نخود برای ماه مبارک رمضان بسیار مهم است و مردم با آن به عنوان یکی از پرمصرفترین غذاهای خود روز به روز را پر میکنند.
در چندین سرزمین، مردم از فال نخود برای پیشبینی آینده خود استفاده میکنند. به طور کلی، افراد نخود را در دو دسته شکسته و کامل تقسیم میکنند. شکسته شدن نخود به عنوان نشانه بدبینی و حادثه برای آینده تفسیر میشود، در حالی که کامل شدن نخود به عنوان نشانه خوشبختی و رونق تفسیر میشود.
به طور کلی، فال نخود یکی از مواردی است که هر ادیانی میتواند از آن بهره ببرد. هرچند که میتواند در برخی ادیان و مذاهب به عنوان یک رسم دینی تلقی شود، اما غالباً به عنوان یک ترفند شعبانی و تفریحی در روزهایی از سال با آن مواجه میشویم.